BEYANNAMELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE
YERİNE KONULMASI
Beyanname Kabul Masasından Alınan Beyannameler Üzerine Yapılacak İşlemler
Madde 46- Alınan beyannameler aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınarak değerlendirilir.
1-Ceza kesilmesini gerektiren bir husus varsa beyanname, ihbarname düzenlenmesi için diğer tarh işlemleri masasına verilir.
2-Gerek elden verilen gerekse posta ile gönderilen beyannamelerin, beyanname kabul masasınca alınması sırasında giderilemeyen eksiklikler için aşağıda belirtilen işlemler yapılır.
a)Posta ile gönderilen ve vergilendirme dönemi yazılmamış beyannameler için gerekli araştırmalar yapılarak beyanname verilmemiş dönemler tespit edilir. Birden fazla döneme ait beyanname verilmemiş ise mükellefe alma haberli bir yazı ile süre verilerek vergilendirme döneminin belirlenmesi istenir.
b)Beyannamelerin eksik olan veya imzalanmamış olan ekleri için alma haberli bir yazı ile süre verilerek mükelleften tamamlaması istenir. Verilen süre içinde eksik olan ekin tamamlanması veya imzalanması halinde usulsüzlük cezası kesilmez.
Eklerin verilen süre içinde tamamlanmaması veya ekteki imza eksikliğinin giderilmemesi halinde usulsüzlük cezası kesilmesi için beyanname diğer tarh işlemleri masasına verilir.
c)Beyannamenin imza eksikliğinin giderilmesi için mükellefe alma haberli bir yazı ile süre verilir. Verilen süreye rağmen imza eksikliğinin giderilmemesi halinde beyanname verilmemiş sayılarak beyanname vermeyen mükelleflere ait işlemler yapılır.
d)Tahakkuk işlemine tabi tutulmuş olan beyannamenin imzalanmadığının tespit edilmesi halinde, imzanın tamamlattırılması için mükellef alma haberli bir yazı ile belirlenen süre içinde daireye çağırılır. Mükellef, verilen süre içinde daireye gelir ve beyannameyi imzalarsa herhangi bir işlem yapılmaz. Mükellef verilen süre içinde daireye gelmez veya geldiği halde imza etmezse beyanname verilmemiş sayılır. Tahakkuk terkin edilir ve beyanname vermeyen mükelleflere ait işlemler yapılır.
e) Beyanname ve eklerine yapıştırılması veya tahakkuk fişi kuralı ile tahakkuk ettirilmesi gereken damga vergisinin eksik ödendiği veya eksik tahakkuk ettirildiği tespit edildiğinde eksik yapıştırılan damga pulu veya tahakkuk eden damga vergisi tutarı cezalı olarak aranacağından beyanname, ihbarname düzenlenmesi için diğer tarh işlemleri masasına verilir.
3- İdareden kaynaklanan hata sonucu verginin eksik tahakkuk ettirilmesi halinde vergi, cezasız olarak, tablolarda ve eklerde mükelleften kaynaklanan ve vergi miktarını etkileyen bir hatanın bulunması halinde tespit edilen vergi farkı cezalı olarak mükelleften aranır.
Her iki halde de gecikme faizi hesaplanır. Beyanname, 57 nci ve takip eden maddelerde belirtildiği şekilde düzeltme işlemi yapılarak, ikmalen tarhiyat için ihbarname düzenlenmek üzere diğer tarh işlemleri masasına verilir.
4- İhtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilere dava açılmaz ise tahakkuk kesinleşir. İhtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerine yapılan işlemlerle ilgili açılan davalar tahsilatı durdurmaz.
Matrah ve/veya Vergi Azaltıcı Nitelikte Verilen Düzeltme Beyannameleri Üzerine Yapılacak İşlemler
Madde 47- Daha önce verilen bir beyannameye ilişkin olarak;
a) Matrah ve/veya vergiyi azaltıcı ya da sonraki döneme devredilen vergiyi artırıcı mahiyetteki beyannameler; yapılan düzeltmenin mükellef tarafından haklı bir nedene veya bir hataya dayandığının belgelendirilmesi ya da mükellefçe verilen yazılı izahatın vergi dairesi müdürünce yeterli görülmesi halinde miktarına bakılmaksızın kabul edilir ve bu beyannameler incelemeye sevk edilmez.
b) İade hakkı doğuran düzeltici nitelikteki gelir, kurumlar ve katma değer vergisi beyannameleri için Bakanlıkça bu konuda belirlenen düzenleme ve limitlere göre işlem yapılır.
Pişmanlık ve Islah Hükümlerine Göre Verilen Beyannameler Üzerine Yapılacak İşlemler
Madde 48- Pişmanlık ve ıslah hükümlerine göre alınan beyannamelerin, Vergi Usul Kanununun 371 inci maddesinde yazılı koşulları taşıyıp taşımadığı araştırılır. Pişmanlık hükümlerinin uygulanmasına engel bir durumun olup olmadığı dilekçeye yazılıp imzalandıktan sonra tahakkuk işlemi yapılmak üzere beyanname kabul masasına geri verilir.
-Pişmanlık hükümlerine göre tahakkuk ettirilen vergi ile pişmanlık zammının süresi içinde ödenmediğinin veya kısmen ödendiğinin bilgisayar kayıtlarından tespit edilmesi halinde, tahakkuk ve tahsilat işleminin düzeltilmesinde, tahakkuk işlem türünün değiştirilmesi, vadenin bir aya tamamlanması ve pişmanlık zammının gecikme faizine dönüştürülmesi işlemi yapılır.
Bu beyannameler kanuni süreden sonra verilen beyanname olarak kabul edileceğinden ceza kesilmek üzere diğer tarh işlemleri masasına bilgi verilir.
- Dilekçe ile pişmanlık isteminde bulunulduğu halde 15 günlük süre içinde beyanname verilmemiş ise bu dilekçeler Tarama ve Kontrol Bölümüne gönderilir.
- Mükellefin vade tarihinden önce ödemede bulunması ve erken ödemenin hesaplanan ve tahakkuk ettirilen pişmanlık zammını etkilemesi durumunda fazla hesaplanmış olan pişmanlık zammı düzeltme hükümlerine göre düzeltilir.
Vergi İadesi Gerektiren Beyannameler Üzerine Yapılacak Düzeltme İşlemleri
Madde 49- Beyan edilen matraha isabet eden vergiden, daha önce ödenmiş bulunan verginin mahsubu sonunda iadesi gereken verginin bulunması halinde beyannamenin ilgili tablosunda yazılmış olması düzeltme talebi yerine geçer. İade işlemi, talep tarihi önceliği dikkate alınarak yapılır.
Belli vergi türleri için inceleme yapılarak veya kanıtlayıcı belge ibrazı istenerek iade işlemleri yapılır. Bakanlıkça belirlenen miktarın altında kalan iadelere ilişkin düzeltme işlemleri, mükellefin ibraz edeceği kanıtlayıcı belgelere dayanılarak, belirlenen miktarın üzerinde olanların düzeltme işlemleri ise inceleme sonucuna göre veya teminat alınmak şartıyla yapılır.
Yukarıdaki birinci fıkra gereğince veya dilekçe ile iade isteminde bulunan mükelleflerin düzeltme talepleri mükellef tarafından tamamlanması gereken bilgi ve belgelerin tamamlandığı tarihi takip eden üç ay içinde sonuçlandırılır. Üç ay içinde düzeltme işlemi yapılmaması halinde, üç aylık sürenin sonundan düzeltme fişinin mükellefe tebliğ edildiği tarihe kadar geçen süre için, iade edilecek miktar üzerinden tecil faizi oranında hesaplanan faiz, iadesi gereken vergi ile birlikte mükellefe ödenir.
Gerek görülen durumlarda düzeltme işleminden sonra bu konuda inceleme isteminde bulunulabileceği gibi diğer nedenlerle de inceleme yapılması istenebilir.
Düzeltmenin yapılmasından sonra, mükellefin gerçeğe aykırı beyanı nedeniyle, verginin eksik tahakkuk ettirildiği veya haksız yere geri verildiği tespit edildiğinde, Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca düzeltme fişi düzenlenerek ikmalen tarhiyat yapılmak üzere ihbarname düzenlenmesi için diğer tarh işlemleri masasına verilir.
Beyannamelerin Yerine Konulması
Madde 50- Beyannameler, ilgili işlemler tamamlandıktan ve tablo incelemesine tabi tutulduktan sonra servis şefi tarafından görevlendirilecek memurlarca tarh dosyalarına konulur.
Tarh Dosyasındaki Beyannamelerin Arşive Kaldırılması
Madde 51- Yıllık beyannameli yükümlülüklere ilişkin tarh dosyalarında, son üç yılın beyannameleri bulundurulur. Üç yılını dolduran beyannameler, her yılın Ocak ayında dosyalarından çıkarılır.
Aylık beyannameli yükümlülüklere ilişkin tarh dosyalarında (aylık bildirime tabi yükümlülükler dahil) cari yıl ile bir önceki yıla ait olan aylık beyannameler bulundurulur. Her yılın Ocak ayında daha önceki takvim yılına ait beyannameler dosyalarından çıkartılır.
Dosyalarından çıkarılarak belge dağıtım ve izleme bordrosu ekinde gönderilen yıllık ve aylık beyannameler Tarama ve Kontrol Bölümünce kontrol edilir. Arşive kaldırılmasında sakınca olmayanlar vergi kimlik numaralarına göre sıralanarak dizi pusulası ekinde ilgili memur tarafından arşivdeki sorumlu memurla birlikte dosyasına takılır.
Yıllık ve aylık beyannamelerden herhangi bir nedenle işlemleri devam edenler, yukarıda belirlenen süreleri tamamlanmış olsa bile işlemleri sonuçlanıncaya kadar arşive gönderilmez.
BEYANNAME VERMEYEN MÜKELLEFLER VE TAKDİR İLE İLGİLİ İŞLEMLER
Beyanname Vermeyen Mükelleflere İlişkin Yapılacak İşlemler
Madde 52- Beyanname vermeyen mükellefler ile ilgili olarak aşağıda belirtilen işlemler yapılır.
1-Bilgisayar işletmeni tarafından bilgisayar kayıtlarından yıllık beyanname vermeyen mükelleflerin listesi her yıl mayıs ayı sonuna kadar alınır. Liste, tarh dosyası ile karşılaştırılarak belirtilen vergi türü ve vergilendirme dönemi için beyanname verilmemesini haklı gösterecek bir neden olup olmadığı araştırılır. Bu araştırma sonucunda, beyanname vermesi gerektiği halde vermemiş olan, yıllık gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri için takdir komisyonuna sevk işlemi yapılır.
Ancak yıllık gelir vergisi mükellefi olup bildirimde bulunma zorunluluğu olmayan mükelleflerin bilinen adreslerine, takdire sevk işleminden önce adi posta ile “BEYANA ÇAĞRI MEKTUBU” gönderilir.
2-Beyana çağrı mektubunun postaya veriliş tarihinden itibaren 1 ay beklenir.
3-Beyana çağrı mektubunun gönderilmiş olması (olayın takdire sevk edilmemiş veya vergi incelemesine yetkili olanlar tarafından vergi incelemesine başlanılmamış olması şartıyla) beyannamenin pişmanlık ve ıslah hükümlerine göre kabul edilmesine engel değildir.
4-Beyana çağrı mektubuna mükellef tarafından verilen yazılı cevapta belirtilen hususların yeterli görülmemesi halinde, durumun araştırılması için Sicil-Yoklama Servisinden yoklama isteminde bulunulur ve alınan sonuca göre aşağıda belirtilen işlemler yapılır.
a) Yoklama fişinde, mükellefin yükümlülüğünün halen devam ettiği veya dönem içinde kalktığı tespit edilmiş ise beyanname verilmesi gereken dönem için takdire sevk işlemi yapılır.
b) Yoklama fişinde, mükellefin yükümlülüğünün beyanname verilmemiş olan vergilendirme dönemlerinden evvel kalktığı anlaşılırsa, sicil kayıtlarında gerekli düzeltmelerin yapılması sağlanır.
c) Yoklama sonucunda, mükellefin adres değişikliği nedeniyle vergi dairesi yetki alanı dışına çıktığı tespit edilmiş ise; yoklama fişinin bir nüshası yazı ekinde tarha yetkili vergi dairesine gönderilerek mükellefin beyanname verip vermediğinin izlenmesi sağlanır.
- Söz konusu beyannamenin başka vergi dairesine verilmiş olduğunun tespit edilmesi halinde, durum ilgili vergi dairesinden sorulur ve alınacak cevaba göre gerekli işlemler yapılır.
- Beyannamenin tarha yetkili vergi dairesine verilmemiş olması halinde takdire sevk işlemi tarha yetkili vergi dairesince yapılır.
5- Yıllık beyanname dışındaki beyannameler için 2 ayda bir beyanname vermeyen mükellefler listesi alınır. Liste tarh dosyası ile karşılaştırılarak belirtilen vergi türü ve dönemi için beyanname verilmemesini haklı gösterecek bir neden olup olmadığı araştırılır. Yapılan araştırma sonucunda gerek görülmesi halinde mükellef nezdinde yoklama yaptırılır veya dönem matrahı takdir edilmek üzere takdir komisyonuna sevk edilir.
Beyanname Vermeyen Mükelleflerden Gayri Faal Olanlar Hakkında Yapılacak İşlemler
Madde 53- Beyanname vermeyen mükelleflerden gayri faal olanlar ile ilgili olarak aşağıda belirtilen işlemler yapılır.
1-Ticari, zirai veya mesleki kazanç sahibi gerçek kişiler ve ortaklıklar ile tüzel kişi mükelleflerden birbirini izleyen iki döneme ait katma değer vergisi beyannamesini vermeyenler hakkında yapılan araştırma ve yoklamalar sonucunda işini terk ettiği tespit edilen, bilinen adreslerinde bulunamayan ve başka bir adreste faaliyetine devam ettiğine dair bilgi edinilemeyenler ile,
2-Gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı, ücret ve diğer kazanç ve irat sahiplerinin beyanname verme süresini izleyen 3 ay içerisinde bilinen adreslerinde yapılan araştırma ve yoklama sonucunda kazanç ve iradın elde edildiği kaynağı elden çıkarmış olduğu tespit edilenlerin
mükellefiyet kayıtlarının silinmesi için Sicil-Yoklama Servisine bilgi verilir.
Sicil kayıtları silinen mükellefler için “KAYITLARI SİLİNEN MÜKELLEFLERE İLİŞKİN BİLGİ FORMU” doldurulur. Söz konusu form, düzenleyen memur, servis şefi ve müdür yardımcısı tarafından imzalanıp vergi dairesi müdürünce onaylandıktan sonra Bakanlığa gönderilir.
Vergi Daireleri Arasında Haberleşme ve İşbirliği
Madde 54- Birden fazla faaliyet veya kaynaktan gelir sağlayan mükelleflerin, tüm kazanç ve iratlarını bir beyannamede toplamalarını sağlamak için bu faaliyet ve kaynakların bulunduğu yer vergi daireleri birbirleri ile haberleşerek işbirliği yaparlar.
Beyannamesini başka vergi dairesine verdiği tespit edilen mükelleflerin, belirtilen vergi dairelerine beyannamelerini verip vermedikleri, beyanname verilmiş ise bilgi isteyen vergi dairesi yetki alanı içindeki faaliyetlerinden elde edilmiş olan gelirin beyannameye dahil edilip edilmediği yazılı olarak sorulur.
Ayrıca beyanname verme süresi içinde nakil olunması ve bu döneme ilişkin beyannamenin gidilen yer vergi dairesine verilmemiş olması halinde, söz konusu beyannamenin eski vergi dairesine verilip verilmediği yazılı olarak sorulur.
Alınan bilgilerden, gelirin beyan edilmediği anlaşıldığında, beyanname vermeyen mükelleflere ilişkin işlemler yapılır.
İşyeri merkezinin bulunduğu yer vergi dairesince kabul edilen beyannamelerde, mükellefin diğer vergi daireleri yetki alanı içindeki faaliyetleri nedeni ile elde ettiği gelirleri varsa bu gelirler ilgili vergi dairelerine herhangi bir istem beklenmeden bir yazı ile bildirilir.
Alınan beyannamelerde ve mükellefin tarh dosyasındaki diğer bilgilerde başka vergi dairesine ait mükelleflerin vergilendirilmelerine yönelik tespit edilen hususlar yazı ile ilgili vergi dairelerine bildirilir.
Takdire ve İncelemeye Sevk İşlemleri
Madde 55- Re'sen vergi tarhiyatını gerektiren durumlarda, bilgisayarda düzenlenen “TAKDİRE SEVK FİŞİ” ne, tutanak, yoklama fişi, rapor, varsa söz konusu döneme ilişkin beyanname, vergi matrahının tespitine dayanak teşkil edecek belgeler eklenerek imzaya sunulur. İmzalanan takdire sevk fişlerinin takdir komisyonlarına gönderilmesine ilişkin bilgi girişi yapılarak, Yazışma ve Arşiv Servisine verilir.
Takdire sevk fişinin dosya nüshası gerekli ceza kesilmek üzere diğer tarh işlemleri masasına verilir.
Beyanname vermedikleri, 52 nci maddede belirtildiği şekilde tespit edilen mükelleflerin ilgili dönem matrahlarının takdirini temin etmek üzere 15 gün içinde takdire sevk işlemi yapılır. Ancak tarh zamanaşımının dolmasına çok kısa bir süre kalması gibi zorunlu nedenlerin bulunması halinde takdire sevk işlemi derhal yapılır.
Değer takdirlerine ilişkin dilekçe ve eklerinin alınması üzerine bu dilekçeler bekletilmeksizin takdir komisyonuna sevk edilir.
İncelemeyi gerektiren durumlarda, incelemeye sevk yazısında yer alan bilgiler bilgisayara kaydedilir.
İnceleme sonucu düzenlenen rapor ve yazıların alınması üzerine gerekli bilgi girişi yapılarak, raporlar ayrıca 73 üncü maddede belirtildiği şekilde rapor kayıt defterine kaydedilir.
Takdir Komisyonu Kararlarının Alınması Üzerine Yapılacak İşlemler
Madde 56- Servis şefi tarafından belge dağıtım ve izleme bordrosu ekinde alınan takdir komisyonu kararları imza karşılığında ilgili memurlara verilir.
İlgili memur tarafından takdir komisyonu kararının bilgi girişi yapılarak;
1- Vergi tarhını gerektiren takdir komisyonu kararı üzerine gerekli tarhiyata ilişkin ihbarname düzenlenmesi için karar diğer tarh işlemleri masasına verilir.
2- Matrah takdirine gerek bulunmadığı hakkındaki takdir komisyonu kararları dava konusu yapılıp yapılmayacağının belirlenmesi için tarh dosyası ile birlikte müdür yardımcısına sunulur.
a) Dava açılması uygun görülenler gereği yapılmak üzere İhtilaflı İşler Servisine servis notu ekinde gönderilir.
b) Dava açılması gereksiz ve yararsız görülenler bu hususta kesin karar verilmek üzere, vergi dairesi müdürüne dosyası ile birlikte sunulur. Vergi dairesi müdürünce dava açılmaması uygun görülen kararlar hıfz edilerek dosyalarında saklanır.
3-Takdir komisyonunca takdir edilen matrahlar, beyanname veya diğer belgelerde önerilen veya gösterilen miktarlardan düşük ise takdir komisyonu kararları bir taraftan gerekli tarhiyat için diğer tarh işlemleri masasına gönderilir. Diğer taraftan söz konusu kararlar bekletilmeksizin dava konusu yapılıp yapılmayacağının incelenmesi için tarh dosyasıyla birlikte müdür yardımcısına sunulur. Müdür yardımcısı tarafından dava açılması uygun görüldüğü taktirde İhtilaflı İşler Servisine servis notu ekinde gereği yapılmak üzere gönderilir.
4-Değer takdirlerine ilişkin kararların alınması üzerine; kararın bir örneği mükellefin dosyasına konulur, diğer örneği ise en geç 1 hafta içinde mükellefe tebliğ edilir.
DÜZELTME VE TECİL İŞLEMLERİ
A- VERGİ HATALARINDA DÜZELTME
Düzeltme Fişi Kuralı
Madde 57- Vergi hatalarının düzeltilmesine vergi dairesi müdürü karar verir. Tahakkuk fişinin düzenlenip mükellefe verilmesinden, muhasebe kayıtlarına geçirilmesinden veya ihbarnamenin mükellefe tebliğinden sonra ortaya çıkan vergi hataları “DÜZELTME FİŞİ” ile düzeltilir.
Düzeltme belge (ihbarname, tahakkuk fişi, vergi dairesi alındısı vb.) bazında yapılır. Düzeltme işleminde, düzeltilecek olan belgenin mutlaka belirlenmesi gerekir.
1- Vergi hatalarının düzeltilmesi sonucunda ortaya çıkan vergi veya vergi farkı, düzeltme fişine dayanılarak mükelleften vergi ihbarnamesi tebliğ edilmek suretiyle aranır.
2- Vergi hatalarının düzeltilmesi sonucunda, mükellef adına fazla ve yersiz tarh edilmiş olan vergi, düzeltme fişine dayanılarak terkin, tahsil olunmuşsa mükellefe red ve iade edilir.
Verginin Tahakkukundan Sonra Yapılacak Düzeltme İşlemleri
Madde 58- Verginin tahakkukundan sonra ortaya çıkan ve mükellef aleyhine yapıldığı anlaşılan vergi hataları kanunlarında belirtilen süre içinde düzeltme fişine dayanılarak düzeltilir.
Bilgisayarda düzenlenen geçici düzeltme fişi, memur, servis şefi ve müdür yardımcısı tarafından imzalandıktan sonra vergi dairesi müdürüne imzaya sunulur. Herhangi bir nedenden dolayı onaylanmayan düzeltme fişleri bilgisayardan iptal edilir.
Onaylanan düzeltmeler için bilgisayardan kesin düzeltme fişi numarası alınır.
Üç nüsha olarak düzenlenen düzeltme fişinin;
a) "Mükellef" yazılı nüshası, mükellefin bilinen en son adresine alma haberli olarak gönderilir. Posta zimmet numarası ve tarihi dosya nüshasına yazılır.
b) "Dosya" yazılı nüshası, tarh veya takip dosyasında saklanır.
c) "Muhasebe Kayıt" yazılı nüshasının arkasında yer alan, muhasebe kayıt bölümünü ilgilendiren tablolar, sistem tarafından doldurulur. "Dosya" yazılı nüshasına servis şefinin imzası alınmak suretiyle Muhasebe Kayıt Servisine verilir.
d) Düzeltme fişinin tebliğ edildiğine dair tebliğ alındısı geldiğinde tebliğ tarihi Muhasebe Kayıt Servisine bildirilir ve alındı tarh dosyasında muhafaza edilir.
e) Gün sonunda bilgisayar işletmeni tarafından bilgisayardan alınan “GÜNLÜK DÜZELTME BORDROSU” nun servisler bazında gerekli kontrolü yapılır. Uyumsuzluk olması halinde gün sonu işlemleri başlatılmaz. Kontrol edilen ve müdür yardımcısı tarafından imzalanan bordrolar, bilgisayar işletmeni tarafından saklanır.
Vergi Cezalarında Yapılan Hataların Düzeltilmesi
Madde 59- Ceza kesilip tahakkuku veya tahsilatı yapıldıktan sonra ortaya çıkan hatalar da bu kısım hükümlerine göre düzeltilir.
Düzeltme Talepleri Üzerine Yapılacak işlemler
Madde 60- Mükelleflerin, tebliğ edilen vergi ve cezalara karşı vergi mahkemesinde dava açma süresi içinde ya da Vergi Usul Kanununda yazılı zamanaşımı süreleri içinde yaptıkları düzeltme talepleri, vergi dairesi müdürü tarafından 30 gün içinde karara bağlanır.
Yapılacak araştırma sonucunda;
1- Düzeltme talebi yerinde görülür ise bu kısım hükümlerine göre işlem yapılır.
2- Düzeltme talebi yerinde görülmez ise düzeltme talebinin kabul edilmediği gerekçeli bir yazı ile alma haberli olarak mükellefe bildirilir.
Dava açma süresi içindeki düzeltme talebi dilekçesinin, talebin reddi halinde dava açma dilekçesi yerine geçmesi mümkün değildir.
3- Düzeltme talebi, mükellef veya mükellef adına umumi vekil tarafından yapılır. Düzeltme talebi vekil tarafından yapılır ise vekaletname istenir.
Toplu Düzeltmelerin Yapılması
Madde 61- Belli koşullarda aynı özellikteki düzeltme işlemleri toplu olarak yapılabilir. Toplu düzeltmelerin yapılması Bakanlığın iznine bağlıdır.
B- VERGİ HATALARI DIŞINDAKİ DÜZELTMELER
Terkin ve Red İşlemleri
Madde 62- Terkin ve red işlemleri; tahakkuk ettirilen vergi, resim, harç ve cezaların vergi hataları dışında kanuni bir nedenle, kısmen veya bütünüyle tahakkuktan indirilmesini, daha önce tahsil edilmiş ise iadesini kapsar.
Verginin Tabii Afetler Nedeniyle Terkinine İlişkin İşlemler
Madde 63- Vergi Usul Kanununun 115 inci maddesinde yazılı afetler nedeniyle varlıklarının en az üçte birini yitiren mükelleflerin, bu afetlerin zarar verdiği gelir kaynakları ile ilgili olup, afet tarihinden önceki vergilendirme dönemlerine ait olup tahakkuk etmiş ve ödenmemiş bulunan vergi borçları ve vergi cezaları, Maliye Bakanlığınca zararla mütenasip olmak üzere kısmen veya tamamen terkin edilir.
Terkin istemi, zarara uğrayan mükelleflerce iki örnek düzenlenen “TERKİN BEYANNAMESİ” (Varlıklarını Kaybeden Mükelleflere Ait Beyanname-Mahsullerini Kaybeden Mükelleflere Ait Beyanname) ile yapılır.
1- Mükellef tarafından verilen beyanname servis şefi tarafından alınır ve gereği için ilgili memura verilir.
2- İlgili memur tarafından terkin işleminin dayandığı nedenler incelendikten sonra;
a) Beyannamenin (2) numaralı tablosu doldurulup imza edilir. Beyannamenin (2) numaralı tablosunun altındaki açıklama vergi dairesi müdürüne imzalattırılarak, ilçe vergi dairelerinde kaymakamlığa, diğer bağımsız vergi dairelerinde defterdarlığa gönderilir. Defterdarlıkça da il makamına yollanır.
b) Mahalli idare heyetince yapılan tahkikat sonunda verilen kararı içeren beyannamelerin ekleri ile birlikte vergi dairesine gelmesi üzerine, terkinle ilgili vergi ve cezalar Bakanlıktan alınacak karara kadar tecil edilir.
c) Tecil fişi ile ilgili işlemler 67 nci maddede belirtilen esaslara göre yapılır.
d) Tecil işlemi tamamlandıktan sonra altı nüsha düzenlenen “TERKİN FİŞİ” memur, servis şefi, müdür yardımcısı ve vergi dairesi müdürünce imzalanır.
e) Terkin fişinin üç nüshası, beyanname ve ekleri Bakanlığa sunulmak üzere defterdarlığa gönderilir.
3-Bakanlıkça onaylanarak geri gönderilen terkin fişi ve ekleri alındığında;
a) Terkin fişinin vergi dairesinde kalan üç nüshasına, Bakanlığın yazısının tarih ve numarası yazılır ve aslına uygun olduğu tasdik edilir.
b) "Mükellef" yazılı nüshası, alma haberli olarak mükellefin belirlenen en son adresine posta ile gönderilir.
c) "Muhasebe" yazılı nüshası, "Dosya" yazılı nüshasına servis şefinin imzası alınmak suretiyle Muhasebe Kayıt Servisine verilir.
d) Bakanlıktan geri gönderilen onaylı terkin fişi "Dosya" yazılı nüshası, ekleri ve terkin ile ilgili tüm işlemli kağıtlarla birlikte, tarh dosyasına konulur.
e) Terkin işlemi sonucunda mükellefe reddi gereken tahsil edilmiş verginin bulunması halinde red işlemi "Muhasebe" nüshası olarak gönderilen terkin fişine dayanılarak yapılır.
Vergi Kanunları ve Diğer Kanunlara Göre Yapılacak Terkin İşlemleri
Madde 64- Vergi hataları dışındaki nedenlerle, ayrıca vergi kanunları veya diğer kanunlar uyarınca yapılması gereken terkin işlemlerinde de düzeltme fişi kullanılır.
Ancak, ilgili kanunların özel hükümleri varsa bunlara da uyulur.
C- TECİL
Tanım
Madde 65- Tecil; tahsil edilecek duruma gelmiş amme alacaklarının ödenmesinin veya cebri icra yoluyla takip ve tahsilinin, yetkili makamın kararına ve yargı mercilerinin yürütmenin durdurulması kararına veya vergi kanunlarının ve diğer kanunların buna ilişkin hükümlerine dayanılarak belli bir süre için geri bırakılmasıdır.
Tecil Halleri
Madde 66- Tahakkuk ettirilmiş bulunan vergi ve cezalar;
-İdari yargı mercilerince yürütmeyi durdurma kararları verilmesi,
-Vergi Usul Kanununun 115 inci madde hükmü gereğince terkini gereken vergi ve cezalarda kanuni işleme girişilmesi,
- Vergi kanunlarında özel hüküm bulunması,
-Mahkemesince yeniden incelenerek karara bağlanmak üzere Danıştay'ca bozma kararı verilmesi
hallerinde tecil edilir.
6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine giren tecil işlemleri, 113 üncü ve takip eden maddelerdeki esaslara göre yerine getirilir.
Tecilin Yapılması
Madde 67- Vergi ve cezaların tecili, “TECİL FİŞİ” düzenlenmek suretiyle yapılır.
Tecil fişlerinin sıra numarası bilgisayardan birbirini izler şekilde alınır.
İki nüsha düzenlenen tecil fişi düzenleyen memur, servis şefi ve müdür yardımcısı tarafından imzalanır.
Tecil fişinin "Muhasebe" yazılı nüshası, "Dosya" yazılı nüshasına ,servis şefinin imzası alınmak suretiyle Muhasebe Kayıt Servisine verilir. "Dosya" yazılı nüshası tarh dosyasında saklanır.
Tecilin Kaldırılması
Madde 68- Tecil edilmiş bulunan vergi ve cezanın tahsilini geri bıraktıran kanuni neden ve şartların ortadan kalkması halinde tecilin kaldırılması için bilgi girişi yapılır. Ayrıca ref yazısı hazırlanarak bir nüshası Muhasebe Kayıt Servisine gönderilir. Tecilin kaldırıldığı hesap ve takip masasına bildirilerek tahsil işlemlerine devam edilmesi sağlanır.
RAPOR VE TUTANAKLAR ÜZERİNE YAPILACAK İŞLEMLER
Tanımlar
Madde 69- Rapor; incelemeye yetkililerce düzenlenen vergi inceleme raporları ile teftişe yetkililerce düzenlenen cevaplı raporları,
Tutanak; yoklamaya yetkililerce düzenlenen yoklama fişi, incelemeye yetkililerce düzenlenen inceleme ve envanter tutanakları ile görevli ve yetkili memurlarca düzenlenen diğer tutanakları
kapsar.
Teftiş Raporları Üzerine Yapılacak İşlemler
Madde 70- Kanun, Yönetmelik, Genel Tebliğ, Yönerge ve Genelgelerin uygulanması ile ilgili tenkitleri içeren teftiş raporları; bilgisayarda “RAPOR KAYIT DEFTERİ”ne kaydedilir. Memur, servis şefi ve bölüm müdür yardımcısı tarafından incelenir. Gerektiğinde vergi dairesi müdürünün de görüşü alınarak, tenkit edilen hatalar düzeltilir ve uygulamaya, raporda önerilen şekilde yön verilir.
Eksik veya fazla tarhiyatla ilgili tenkitler incelenir ve gerekli işlemler yapılır.
Teftiş Raporlarının Cevaplandırılması
Madde 71- Teftiş raporları, bölüm müdür yardımcısı, servis şefi ve ilgili memur tarafından birlikte cevaplandırılır.
1-Teftiş raporlarında tenkit edilen hususlar ve öneriler, bölüm müdür yardımcısı ve ilgili servis şefi tarafından ayrıntıları ile incelenir.
2- İlgililer tarafından verilen cevapların doğruluk derecesi araştırıldıktan sonra, her maddeye ayrı ayrı ve raporun düzenleniş biçimine uygun olarak süresinde cevap verilir. Her maddeye verilen cevaplar o maddede yer alan işlemle ilgili memur, servis şefi ve müdür yardımcısı tarafından imzalanır.
3- Tenkit edilen hususlar ve önerilerle ilgili olarak görüş ayrılıkları yoksa;
a) Raporun tarhiyatı gerektirmeyen tenkit ve önerileri uyarınca uygulama yapılması hususunun ilgili memurlara duyurulduğu,
b) Eksik veya fazla tarhiyata ilişkin rapordaki tenkitler uyarınca tarh ve terkin işlemlerinin yapıldığı ve yapılan işlemin hangi durumda olduğu
verilen cevapta açıkça yazılır.
4- Tenkit edilen hususlar ve önerilerle ilgili olarak görüş ayrılığı varsa verilen cevapta gerekçeli olarak açıkça belirtilir.
5- Vergi dairesi müdürü, raporda verilen cevapları yapılan işlemlerle birlikte inceleyerek;
a) Eksik ve hatalı bulduğu hususlarla ilgili işlemleri düzelttirir.
b) İşlemler düzeltildikten ve cevaplar bu doğrultuda yazıldıktan sonra tenkit ve önerilere karşı sorumlu sıfatıyla kendi cevaplarını birinci derece üst olarak açıklar ve her maddeye verdiği cevapların altını ayrı ayrı imzalar.
6- Vergi dairesi başkanlıklarında cevaplı raporlar vergi müdürü ve vergi dairesi başkanı tarafından birlikte imzalanır.
7- Raporlara cevap verildiğine dair bilgi girişi yapılır.
8-Cevaplı raporlar vergi dairesince cevaplandırıldıktan sonra defterdarlığa gönderilir.
Ancak, Gelirler Bölge Müdürlüğüne bağlı denetmenler tarafından düzenlenen cevaplı raporlar Gelirler Bölge Müdürlüğüne gönderilir.
Teftiş Raporları ile İlgili Yazışmalar
Madde 72- Teftiş raporları ile ilgili Bakanlık talimatı alındığında gerekli işlemler yapılarak sonucu Bakanlığa bildirilir.
Teftiş raporu için açılmış dosya, işlemler sonuçlandığında bilgisayarda rapor kayıt defterine kaydedilerek teftiş raporları klasörüne konulur. Muhafaza edilmek üzere Özlük Servisine verilir.
İnceleme Raporu ve Tutanakların Kayıt Edilmesi
Madde 73- İnceleme, envanter ve yoklama sonucu düzenlenen rapor ve tutanaklar Yazışma ve Arşiv Servisi veya diğer servislerden belge dağıtım izleme bordrosu ekinde servis şefi tarafından alınır.
Rapor ve tutanakların tarih ve numarası, düzenleyenin adı ve soyadı ile unvanı, mükelleflerin vergi kimlik numarası, vergi türü ve yılına ilişkin bilgilerin rapor kayıt defterine kaydedilmek üzere bilgi girişi yapılır.
Yeminli mali müşavirler tarafından düzenlenen raporların alınması üzerine de yukarıda belirtilen şekilde kayıt işlemleri yapılır.
İnceleme Raporları ve Tutanaklar Üzerine Yapılacak İşlemler
Madde 74- Rapor ve tutanaklar, servis şefi ve bölüm müdür yardımcısı tarafından incelenir, gerekli işlemlerin yapılması için ilgili memura verilir.
İlgili memurlar tarafından, raporlar ve tutanaklar üzerine yapılması gereken işlemler en geç 7 gün içinde, zamanaşımlı olanlar aynı günde tamamlanır ve tarhiyat işlemleri için diğer tarh işlemleri masasına verilir.
İnceleme Raporları ve Tutanaklar Üzerine Yapılacak Yazışma İşlemleri
Madde 75- İnceleme yetkisine sahip elemanlarca hazırlanan raporlar veya tutanakların hiç bir değişikliğe tabi tutulmadan önerilen şekilde işleme konulması esastır.
Rapor ve tutanaklar üzerinde tereddüt olan durumlarda;
a) Maliye Müfettişi ve Yardımcıları, Hesap Uzmanı ve Yardımcıları ile Gelirler Kontrolörleri ve Stajyer Gelirler Kontrolörlerine ait rapor ve tutanaklar hakkında Bakanlıktan,
b) Vergi denetmenlerince düzenlenen rapor ve tutanaklar hakkında defterdarlıktan veya Gelirler Bölge Müdürlüğünden,
c) Yeminli mali müşavirlerce düzenlenen raporlar hakkında Gelirler Genel Müdürlüğünden,
defterdarlık aracılığıyla görüşleri sorulur. Alınan cevaba göre gerekli işlem yapılır.
TARH DOSYALARININ OLUŞTURULMASI, MUHAFAZASI VE ALINIP VERİLMESİ
Tarh Dosyalarının Alınması
Madde 76- Sicil-Yoklama Servisinden belge dağıtım ve izleme bordrosu ekinde gelen tarh dosyaları servis şefi tarafından teslim alınır. İncelendikten sonra tarh dosyaları ilgili memurlara verilir. Memurlar tarafından vergi kimlik numaralarına göre sıraya konulduktan sonra dolaplarda saklanır.
Tarh Dosyasının Oluşturulması ve Düzeni
Madde 77- Tarh dosyasında, verginin tarh ve tahakkukuna ilişkin beyanname, tahakkuk fişi, bildirim, yoklama, tecil, düzeltme fişleri, tutanak, rapor, vergi/ceza ihbarnamesi ile tahsilata ait belgeler ve mükellef adına düzenlenen diğer belgeler bulunur.
Her yıla veya döneme ait işlem gören evraklar, birbiri arasında ilinti kurulmak suretiyle en yeni tarihlisi en üstte bulunmak üzere tarh dosyasına konulur. Bu dosyaların her biri için “DOSYA FİŞİ” düzenlenir.
Bir mükellefe ait tüm vergi türleri için ayrı ayrı açılan dosyalar tek dosya içinde toplanır.
Dosyaların Muhafazasında Sorumluluk
Madde 78- Tarh dosyalarından, servis şefi masalarda görevli memurlarla birlikte sorumludur.
Herhangi bir işlem için ilgili memurlar tarafından yerinden çıkartılan dosya, işlemi bitince işlemi yapan memur tarafından derhal yerine kaldırılır. Günlük çalışma saatleri sonunda işlemleri bitirilmemiş olan dosyalar hiçbir nedenle açıkta bırakılamaz.
Vergi dairesi müdürü, müdür yardımcısı ve servis şefleri çalışma saatleri içinde ilgili memura iade edemedikleri dosyaları muhafaza ederler.
Dosyaların İncelenmesi ve Alınıp Verilmesi
Madde 79- Vergi dairesi müdürü ile servisin yönetiminden sorumlu müdür yardımcısı dosyayı incelemek üzere dosya istem fişi imzalamadan alabilir.
Vergi incelemesine yetkili olanların, dosyayı daire dışında incelemek üzere talep etmeleri halinde dosya istem fişi alınır ve dosyasının sırasında muhafaza edilir.
Teftişe sunulan dosyalar için liste düzenlenir. Listeye mükelleflerin adı soyadı veya unvanı ile vergi kimlik numarası yazılır. Teftişi biten dosyalar liste karşısına işaret konulmak suretiyle yerine kaldırılır.
Üst makam ve kaza mercilerince istenilen dosyalar, dizi pusulasına bağlanarak gönderilir. Özellik arz eden belgelerin birer fotokopisi alınarak dosya sırasında saklanır.
İHTİYATİ TAHAKKUK İŞLEMLERİ
Tanım
Madde 80- İleride tahakkuk edecek olan amme alacağının daha önceden tahsil güvenliğini sağlamak için yapılan tahakkuka ihtiyati tahakkuk denir.
İhtiyati tahakkuk; 6183 Sayılı Kanunun 17 nci maddesinde sayılan nedenler dolayısıyla vergi dairesi müdürünün yazılı istemi üzerine defterdarlıkça verilen ihtiyati tahakkuk emrine dayanılarak verilir.
Tahakkuk Fişinin Düzenlenmesi
Madde 81- Defterdarlıkça verilen ihtiyati tahakkuk emrinin gelmesi üzerine, ihtiyati hacze konu olan amme alacağı, bilgisayardan tahakkuk fişi düzenlenmek suretiyle derhal tahakkuk ettirilir. Bu tahakkuk için tahakkuk bordrosu düzenlenmez.
Düzenlenen tahakkuk fişinin “Mükellef” nüshası ile ihtiyati tahakkuk emrinin bir örneği hesap ve takip masasına verilir. “Dosya” yazılı nüshası ise ihtiyati tahakkuk emrinin aslı ile birlikte tarh dosyasına konulur.
İhtiyati tahakkuka konu olan vergi ve ceza ile ilgili kesin tahakkuk verildiğinde, ihtiyati tahakkukun kaldırılmasını gerektiren başka nedenlerin bulunması halinde ihtiyati tahakkuk bilgi girişi yapılarak kaldırılır. Hesap ve takip masasına gerekli bilgi verilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder